Probiotyki w ciąży. Czy warto je stosować? Korzyści dla zdrowia kobiety i dziecka. Dr Beata Sterlińska-Tulimowska, ginekolożka, położniczka

• Ciąża i macierzyństwo
• Zdrowie

Czy przyjmować probiotyki będąc w ciąży? Od wielu lat badano to zagadnienie. Obecnie wiemy już na pewno, że stosowanie probiotyków w ciąży jest korzystne dla zdrowia dziecka. Zależy to jednak od właściwego szczepu szczepu probiotycznego, jego dawki, długości stosowania, a także wskazań klinicznych.

Gdy dziecko się rodzi, w jego przewodzie pokarmowym pojawia się flora bakteryjna, są to głównie bakterie tlenowe. Ostateczny „profil bakteryjny” dziecka ustala się ok. 2.-3. roku życia. Dziś już wiemy, że kolonizacja bakteryjna jelit rozpoczyna się już w trakcie ciąży, w wieku płodowym, nasilając się w okresie porodu i pierwszych dni życia noworodka. Jest to bardzo istotne, ponieważ probiotyki mają korzystny wpływ na skład mikrobioty (zespołu organizmów, głównie bakterii, tworzących ekosystem w układzie pokarmowym) dziecka i w konsekwencji zapobiegają wzrostowi bakterii chorobotwórczych. Warto zwrócić uwagę, że u dzieci urodzonych drogą pochwową, skład flory bakteryjnej jest podobny do stwierdzanego w kanale rodnym. Natomiast po porodzie drogą cięcia cesarskiego profil drobnoustrojów u dziecka jest nieprawidłowy, a liczba bakterii probiotycznych jest niewielka. Wpływa to niekorzystnie na metabolizm i późniejszą odporność. Dlatego u noworodków po porodach drogą cięcia cesarskiego wielokrotnie częściej pojawiają się objawy alergii, astmy, powstałe na bazie opóźnionej kolonizacji jelit florą probiotyczną. Z tego powodu zwłaszcza u dzieci urodzonych przez cesarskie cięcie zasadne jest podawanie bakterii probiotycznych.

Przed czym chronią probiotyki?

Przyjmowanie probiotyków pomoże uchronić przed dysbiozą - jest to zaburzenie harmonijnej pracy jelit. Zwiększa ona ryzyko takich chorób, jak martwicze zapalenie jelit, zakażenie przewodu pokarmowego, czy kolka jelitowa. Późne objawy dysbiozy są jeszcze groźniejsze, ponieważ mogą się one wiązać z wystąpieniem u dziecka zmian atopowych, cukrzycy, otyłości, choroby trzewnej, a także chorób autoimmunologicznych.
Probiotyki chronią przed cukrzycą ciążową. Polega ona na nietolerancji glukozy, jest niebezpieczna również dla rozwijającego się płodu. Nieuregulowana cukrzyca ciążowa może spowodować podwyższoną masę urodzeniową, tzw. makrosomię płodu lub nawet wady wrodzone u dziecka.
Stosowanie probiotyków jest skuteczną profilaktyką przed infekcjami intymnymi, dzięki nim organizm kobiety lepiej radzi sobie także z biegunkami i zaparciami.

Probiotyki zmniejszają też ryzyko otyłości po porodzie, także ryzyko u dziecka, zmniejszają niebezpieczeństwo porodu wczesnego i stanu przedrzucawkowego, łagodzą przebieg alergii, korzystnie wpływają na rozwój układu odpornościowego u niemowląt.

Kiedy trzeba stosować probiotyki?

Najbardziej istotne jest stosowanie probiotyków w okresie prenatalnym zwłaszcza w II i III trymestrze ciąży, i po urodzeniu się dziecka. Odpowiednio dobrane probiotyki są dobrze tolerowane przez organizm kobiety. Przyjmowanie probiotyków przez kobiety w ciąży zaleca również Światowa Organizacja Alergologiczna, zwłaszcza gdy występuje wysokie ryzyko alergii u dziecka - w okresie karmienia piersią. Udowodniono m.in., że stosowanie u ciężarnych suplementacji probiotykami od II trymestru ciąży, zwłaszcza probiotyków składających się z Bifidobacterium i Lactobacillus (B. lactis, L. rhamnosus GG), a w ostatnim miesiącu ciąży preparatów zawierających Lactobacillus rhamnosus GG, istotnie obniża częstość występowania zmian atopowych u dzieci co najmniej do 7. roku życia.

Szczepy probiotyczne
• bakterie syntetyzujące kwas mlekowy z rodzaju: Lactobacillus ( L. acidophilus, L. rhamnosus, L. plantarum, L. reuteri, L. casei),
• bakterie syntetyzujące kwas mlekowy i kwas octowy z rodzaju: Bifidobacterium ( B. lactis, B. breve, B. longum, B. infantis),
• Saccharomyces boulardii

Wpływ na kolonizację układu pokarmowego jest zależny w bardzo dużym stopniu od matki, chodzi tu o dietę, zwłaszcza w trzecim trymestrze ciąży. Jeśli kobieta jest niedożywiona, funkcjonuje w ciągłym stresie, żyje w złych warunkach socjalnych wpływa to na późniejsze zdrowie dziecka. Dodatkowymi niekorzystnymi czynnikami jest otyłość, schorzenia, takie jak cukrzyca, palenie tytoniu. Mają one istotny wpływ na rozwój bakterii probiotycznych w organizmie. Możemy w znaczący sposób w okresie przedporodowym odpowiednio uzupełnić właściwą florę bakteryjną. Pierwszy tysiąc dni życia dziecka ma decydujący wpływ na kształtowanie się układu metabolicznego i odpornościowego, a przez to dobrostanu na całe życie.
Niewłaściwy stan mikrobioty dzieci zwiększa ryzyko cukrzycy, otyłości, chorób autoimmunologicznych, a nawet autyzmu.

Zaobserwowano, że podawanie ciężarnym w III trymestrze ciąży preparatów zawierających szczep Lactobacillus rhamnosus GG (ATCC 53103), a także kontynuowanie suplementacji przez okres 6 miesięcy matek karmiących piersią i u dzieci ( karmionych mieszankami) spowodowało zmniejszenie o połowę zachorowalności na AZS u dzieci w przedziale 2, 4 i 7 lat.

Zalecenia WAO (World Allergy Organization)

• Zaleca się stosowanie probiotyków u kobiet w ciąży w szczególności w wypadku wysokiego ryzyka wystąpienia alergii u dziecka (prewencja AZS) .
• Zaleca się stosowanie probiotyków u kobiet w okresie laktacji/ karmiących piersią, a także niemowląt narażonych na wysokie ryzyko alergii (zapobieganie AZS).
• Stosowanie probiotyków przez niemowlęta z wysokim ryzykiem zachorowania na alergię (zapobieganie AZS).

Ważne karmienie piersią

Mleko matki ma najlepsze podłoże probiotyczne dla dziecka. Dzięki niemu dochodzi do szybkiego zasiedlenia układu pokarmowego bakteriami beztlenowymi, tuż po urodzeniu. Jest to największy potencjał zdrowotny jaki matka może przekazać dziecku. Jest to poniekąd wstęp do dobrego zasiedlania bakteriami, stwarzają one odpowiednie warunki aby namnażać się i usuwać patogeny. W sztucznym karmieniu dziecko nie otrzymuje wszystkich antygenów potrzebnych do dobrego rozwoju dziecka.

Probiotyk dla kobiet ciężarnych i karmiących, kiedy?

• II i III trymestr ciąży zwłaszcza u kobiet otyłych z nieprawidłowym wynikiem glikemii oraz z grupy ryzyka rozwoju cukrzycy ciążowej,
• III trymestr ciąży, szczególnie gdy jedno rodziców jest alergikiem- zmniejszenia ryzyka AZS i egzemy u dziecka
• w przypadku zaburzeń układu pokarmowego u ciężarnych (wzdęcia, zaparcia)
• w trakcie leczenia i po terapii stanów zapalnych i infekcji grzybiczych/drożdżakowych, bakteryjnych /BV/ w czasie ciąży i połogu / działanie prewencyjne.
• w okresie karmienia piersią (zaparcia/ kolki jelitowe/ zapalenie gruczołu sutkowego)

Probiotyk dla kobiet ciężarnych i karmiących, kiedy?

• w okresie leczenia grzybicy/drożdżycy pochwy, oraz po zakończeniu leczenia w czasie trwania ciąży, połogu
• w celu zmniejszenia częstości nawrotów infekcji pochwy wywołanych przez Candida albicans,
• podczas stosowania antybiotykoterapii w okresie ciąży, śród- i okołoporodowej, połogowej,
• w przypadku porodu drogą cięcia cesarskiego,
• w przypadku infekcji górnych dróg oddechowych ciężarnych w celu zwiększenia odporności.

Probiotyk dla kobiet ciężarnych i karmiących. Co stosować?

• klinicznie udowodniona kolonizacja śluzówek pochwy i przewodu pokarmowego,
• forma doustna – odporna na działanie kwasu żołądkowego i żółci,
• długotrwałe działanie - nawet po zaprzestaniu stosowania
• działanie i blokowanie przemieszczania się drobnoustrojów z rezerwuaru jelit. To te drobnoustroje są u kobiet najczęstszą przyczyną nawracających infekcji.

Jaki probiotyk zastosować?

Probiotyk dedykowany dla kobiet w ciąży. Niezmiernie istotne jest, aby stosować jedynie sprawdzone i klinicznie i przebadane probiotyki.

Lactinova® mama

Suplement diety zawierający w składzie żywe kultury bakterii probiotycznych Lactobacillus i Bifidobacterium. Lactinova® mama to probiotyk, który został opracowany przez specjalistów z dziedziny ginekologii, gastroenterologii  i neonatologii.
Produkt zalecany w szczególności dla kobiet w okresie planowania ciąży, jej przebiegu (II i III trymestr) oraz w okresie karmienia piersią.
Bakterie kwasu mlekowego oraz Bifidobacterium kolonizują jelito cienkie i grube, uzupełniając mikrobiotę kobiet w ciąży.

Jest rekomendowany przez specjalistów w przypadku:

• ryzyka porodu przedwczesnego,
• cesarskiego cięcia i antybiotykoterapii,
• ryzyka AZS lub cukrzycy ciążowej,
• zmniejsza ryzyko nawrotów infekcji bakteryjnych i grzybiczych w ciąży

Lactinova® mama jako jedyny probiotyk dla kobiet w ciąży posiada rekomendacje towarzystwa naukowego „Na rzecz rozwoju badań w perinatologii i ginekologii” Maj 2021

Lactinova® mama ma też polskie badania kliniczne z udziałem kobiet ciężarnych.

Stosowanie: 1 kapsułka dziennie. Preparat jest odpowiedni dla diabetyków i wegetarian. Nie zawiera glutenu ani laktozy.

Materiał prasowy. Dr n. med. Jacek Tulimowski.

Link do nagrania webinarium: TUTAJ