Jak naprawdę wygląda przemoc, której doświadczają kobiety?
Zapraszamy do zapoznania się z rozmową, w której Joanna Gzyra-Iskandar, Koordynatorka ds. komunikacji i PR Centrum Praw Kobiet opowiada o formach przemocy, jakiej doświadczają kobiety w Polsce.
KS: Jakiej formy pomocy najczęściej poszukują kobiety?
JGI: Do Centrum Praw Kobiet najczęściej zgłaszają się kobiety doświadczające przemocy domowej. Przemoc domowa to szerokie pojęcie, w rzeczywistości kryją się pod nim różne rodzaje przemocy: fizyczna, psychiczna, seksualna, ekonomiczna. Te różne formy przemocy często sobie towarzyszą i wzmacniają się nawzajem. Przykładowo, kobieta, która doświadczyła przemocy fizycznej jest o tyle bardziej związana ze swoim sprawcą, że nie posiada swoich środków pieniężnych, konta bankowego, samochodu, nie pracuje – więc nie będzie się miała z czego utrzymać, jeśli odejdzie. Wspieramy kobiety udzielając im przede wszystkim porad prawnych, psychologicznych i socjalnych, ale również organizujemy asysty sądowe, a w Warszawie prowadzimy dla kobiet bezpieczne schronienie.
KS: Jak wiele kobiet doświadcza przemocy domowej?
JGI: Mówiąc o statystykach przemocy należy zaznaczyć, że wielu przypadków przemocy nie widać w oficjalnych statystykach, np. policyjnych czy GUS-u. Oficjalne dane to tylko przypadki zgłoszonych aktów przemocy, które stanowią mniejszość, jeśli chodzi o skalę przemocy wobec kobiet. Wg badań raptem 25-33% kobiet, które doświadczyły przemocy domowej szuka dla siebie jakiejkolwiek pomocy. To fatalny wynik, świadczy źle o efektywności naszego systemu wspierania ofiar oraz wiele mówiący o zaufaniu ofiar do instytucji. Badania prof. Beaty Gruszczyńskiej, które były dotychczas najpełniejszymi badaniami dotyczącymi skali przemocy wobec kobiet w Polsce, mówią, że rok rocznie nawet 800 tysięcy – milion kobiet doświadcza przemocy (różnych form, nie tylko przemocy domowej).
KS: Jak kobiety, które doświadczają przemocy domowej mają sobie poradzić? Kto im może pomóc? To często kobiety w ciężkiej sytuacji ekonomicznej, z dziećmi, bez wsparcia najbliższych.
JGI: Najtrudniejsze jest przełamanie się i rozpoczęcie szukania dla siebie pomocy. Warto zacząć od powiedzenia o swojej sytuacji zaufanej osobie: przyjaciółce, koleżance z pracy, mamie, siostrze, sąsiadce. Mając wokół siebie osoby, które będą nas wspierać, łatwiej będzie nam wyjść z takiej sytuacji. Bardzo pomocne jest korzystanie z pomocy instytucji (takich jak OPS, OIK) lub organizacji pozarządowych jak Centrum Praw Kobiet. W naszej fundacji przede wszystkim badamy potrzeby naszych klientek i informujemy je przysługujących im prawach, o tym jakie mają możliwości działania. Przemoc odbiera kobietom sprawczość i niezależność – we współpracy z nami to kobiety decydują, jaką drogę wybiorą.
KS: Kiedy zaczyna się przemoc seksualna i jak sobie z nią radzić?
Przemoc seksualna to każde naruszenie naszej wolności seksualnej. Kiedy słyszymy to pojęcie, często myślimy o takich sytuacjach jak gwałt czy molestowanie – i słusznie! Jednak przemoc seksualna to każdy rodzaj zachowania skutkującego niechcianym kontaktem w sferze seksualnej. Może przybierać różne formy: fizyczną, werbalną, pozawerbalną. Przykładem przemocy seksualnej jest więc także zmuszenie do wykonania czynności seksualnych, przyglądanie im się w trakcie; stosowanie w rozmowie określeń o charakterze seksualnym w poniżający sposób; naruszenie nietykalności osobistej poprzez dotykanie miejsc intymnych, klepnięcie w tyłek czy złapanie za biust; zmuszanie do obcowania z treściami seksualnymi lub pornograficznymi, bezpośrednio albo za pośrednictwem telefonu czy internetu (tzw. sexting); wymuszanie usług lub pieniędzy albo szantażowanie upublicznieniem intymnych zdjęć (tzw. sextortion); opublikowanie w internecie intymnych nagrań lub zdjęć byłej partnerki (tzw. revenge porn – pornozemsta), nadużycie stosunku zależności w celu doprowadzenia do stosunku seksualnego. Podobnie jak w innych przypadkach doświadczenia przemocy, warto podzielić się swoim doświadczeniem z zaufaną osobę, na której wsparcie możemy liczyć, a także warto poszukać wsparcia prawnego i psychologicznego. Co trudne, ale warto o tym przypomnieć to to, że warto zabezpieczyć dowody zadanej nam przemocy seksualnej – przydadzą się, jeśli będziemy chciały wytoczyć sprawcy pozew. Naturalnym jest, że po takim doświadczeniu musimy się przede wszystkim pozbierać psychicznie, ale pozwu nie trzeba składać od razu, można zrobić to dopiero, jak się stanie na nogi – dlatego istotne jest zabezpieczenie dowodów.
KS: Jak można wesprzeć działania CPK?
JGI: Od kiedy Centrum nie otrzymuje rządowego wsparcia utrzymuje się głównie z darowizn indywidualnych i wsparcia partnerów biznesowych, dlatego zachęcamy do finansowego wspierania naszej działalności, co pomaga nam tworzyć stabilną ofertę pomocową dla klientek (https://cpk.org.pl/pomagam/wesprzyj-centrum-praw-kobiet-2/). Jesteśmy Organizacją Pożytku Publicznego, więc można przekazywać na nasze działania co roku 1% podatku. Ponadto jesteśmy otwarte na współpracę przede wszystkim z psycholożkami i prawniczkami, które chciałyby konsultować i wspierać nasze klientki. Zachęcamy także do obserwowania naszych mediów społecznościowych i udostępniania naszych materiałów!
Powyższy materiał jest wycinkiem wywiadu, który przeprowadziliśmy z Joanną Gzyrą-Iskandar. Kolejne fragmenty pojawią się na łamach naszego portalu.
